Muz
*Anavatanı Malezya, Endonezya ve Güneydoğu Asya ormanları.
*Asurlular ve eski Mısırlılar muz bitkisini tanıyorlardı.
*Muz M.Ö. 6. yüzyıldan beri Hindistan' da yetiştirilmektedir.
*M.Ö. 2. yüzyılda Çin'de de muz tarımı başladı.
*Muz bitkisi sömürgeleştirme döneminde önce deniz yoluyla Afrika' ya oradan da İspanyol ve Portekizliler tarafından Kanarya Adaları üzerinden Amerika kıtasına ulaştı.
*Araplar bu bitkiye "MUSA" adını verdiler.
*Daha sonraki yıllarda bitkiler türlerine göre isimlendirilirken MUSA SAPIENTIUM adı verildi.
*Muzgillere MUSACEAE adı verilir.
*Yabancı dillerdeki BANANA Arapça "parmak" anlamına gelen BANAN' dan türetilmiş.
*Ayrıca Zaire' nin Atlantik kıyısındaki liman kentlerinden birinin adı da BANANA.
*Tropik ve subtropik bölgelerde 9-10 ay içersinde 4-5 metre boy atar.
*10 metreye kadar büyüyen türleri de vardır.
*Muz meyvasının 40 türü ve 250' den fazla çeşidi vardır.
*Meyvesinin boyu 5 santimden yarım metreye kadar olan çeşitleri mevcut.
*Her muz bitkisinin üzerinde 10-20 arası meyve bulunan 10-15 muz hevengi bulunur.
*Bir muz bitkisi 100-200 adet ve 30-40 kilogram meyve verir.
*Bilinen meyvelik muzun haricinde "Kırmızı Muz", "Elma Muzu" ve "Pişirmelik Muz" gibi çeşitleri vardır.
*Meyvelik muza BANANOS, pişirilen muza PLATANOS adı veriliyor.
*Nisan ayında eski kökler sökülür, fideler dikilir.
*Mayıs ayında 3 günde bir sulamaya başlanır.
*Meyvenin doğumu Ağustos' da başlar. Ekim' de meyve olgunlaşır. Meyveler oluşurken geceleri çatırtılar duyulur.
*Meyve oluşurken güneş ışığına ulaşabilmek için yukarı doğru bükülür.
*Kışa girerken, dikimden 12 hafta sonra meyve donmasın diye kese giydirilir.
*Hasat Eylül-Ekim aylarında başlar, Ocak Şubat aylarında yoğunlaşır. Mart ayında hasat biter.
*Hevengi kesilen gövde bir daha meyva vermez.
*Bahçede yapılacak çok iş vardır, çiftçi 12 ay bahçeden çıkamaz.
*Eğer tam olgunlaşana kadar dalında tutulursa kabuğu çatlar ve zararlıların akınına uğrar.
*Boyu ve kalınlığına göre sınıflandırma sırasında % 40 oranında fire oluşur.
*Toplandıktan sonra 15 dakika su içinde tutularak sütünün (latex) akması beklenir, yoksa kabuğu kirlenir.
*Taşıma ve depolama sırasında sıcaklık (13,5 derece) ve nem oranı önemlidir.
*Günümüzde sadece muz taşımacılığı için geliştirilmiş özel gemiler mevcuttur.
*Orta Amerika ülkelerinden Avrupa limanlarına ulaşması 12-15 gün sürer.
*Muz tam olgunlaşmadan toplanır ve Güney Amerika ülkelerinden Avrupa' ya gelirken yolda, ya da Avrupa' ya geldikten sonra depolarda "etilen" gazı verilerek olgunlaştırılır.
--------------------------
İngilizce Adıtabtab : Banana
Familyasıtabtab : Musaceae
Anavatanıtabtab : Güney Çin, Hindistan ve Hindistan ile Avustralya arasında kalan adalardır.
Tanımı:
Tropik ve subtropik bölgelerde yetişen veya yetiştirilen, ağaca benzeyen, 2-3 m boyunda, mor çiçekler açan, meyveleri lezzetli ve nişastaca zengin olan otsu bitkiler. Bitkinin yalancı gövdeleri, yapraklar köe2idelerinden meydana gelmiştir. Gençken kapalı ve kıvrık olan yapraklar açılınca uzarlar ve yırtılırlar. Çiçek durumları büyüktür. Taban kısmında dişi çiçekler, daha üstte erdişi çiçekler, tepede erkek çiçekler bulunur. Ancak tabandaki çiçekler meyve verir. Muz meyveleri çekirdeksiz üzümde olduğu gibi dişi çiçeklerden döllenmeksizin meydana gelir. Meyveleri r0;hevenkr1; adini alan büyük salkımlar halindedir. Ağaçlarda bir hevenk üzerinde 50-100 kadar meyve bulunabilir. Muzlar olgunlaşmadan koparılır. Böylece bir müddet saklanabilmesi mümkün olur. Muz ağaçları, tropikal bölgelerde serin ve rutubetli olan gölgeli yerleri severler. Muzun tropik bölgelerde yetiştirilen çeşitli türleri vardır. Bunlardan Musa paradisiaca ve Musa textilis en meşhurlarındandır. Türkiyer17;de Akdeniz bölgesi(Bilhassa Anamur, Alanya).
Tıbbi Özellikleri:
- Yorgunluğu giderir, bağırsak hastalıklarında (ishalde) şifa vericidir.
- Çocuklarda kemik gelişimi sağlar,
- Çocuk ve yaşlılar muzu sütle yediğinde vücuda demir ve kalsiyum verilmiş olur,
- Sinir zafiyeti, sinir ve beyin yorgunluğunu giderir,
- Eklem ve böbrek iltihabı olanlara tavsiye edilir,
- İdrar söktürücü, meni artırıcı ve cinsel isteği artırıcıdır,
- Cildi temizler ve pürüzleri giderir,
- Uyuz ve egzemaya karşı muz limon suyu ile karıştırılarak merhem yapılır,
- Nekahet devresini kısaltır,
- Kaynatılmış çiçekleri diabetik hastalarına, bronşite, dizanteri ve ülser üzerine şifalıdır,
- Kanın çoğalmasına, genel zayıflığın giderilmesinde etkilidir,
- Öksürüğe, göğüs ağrılarına, basura, böbrek yetersizliğine şifalı gelir,
- İdrar yolları iltihabına iyi gelir,
- Krampları önler.
Not: Muz buzdolabına konmamalı dışarıda tutulmalıdır. 120 nin altındaki soğuklar muz için zararlıdır. Yemekten evvel yenmesi halinde mideyi olumsuz etkiler. Şeker hastalarına tavsiye edilmez. Fazla sarartılanlar hamdır, mide asidini artırır, peklik yapar. Sadece muzla karın doyurulması halinde mide ve bağırsaklarda ekişime ve gaz yapar.
tabtabtab
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder